Wat is
Amateur Televisie, kortweg ATV? Van zendamateurs is bekend dat zij met elkaar kunnen
communiceren door middel van een microfoon of
seinsleutel. Dat velen al jaren met andere
methoden experimenteren als b.v. telex, fax,
amateur satellieten en televisie is veel minder
bekend. Het aantal mogelijkheden heeft zich de
laatste jaren drastisch uitgebreid, o.a. door
beschikbaarheid van (betaalbare) computers, video
apparatuur, satelliet ontvangst apparatuur en
door technische vooruitgang zoals mobiele
telefonie.
Zendamateurs die een
technisch examen met goed gevolg hebben afgelegd
en hierdoor een machtiging hebben verkregen mogen
bewegende (televisie) beelden uitzenden, dit
wordt Amateur Televisie (ATV) genoemd. De
uitgezonden beelden zijn meestal (eigen)
testbeeld, beelden van de hobbyruimte, apparatuur
of evenementen.
Oorspronkelijk vond dit
alleen plaats in de 70 cm amateur band. Door een
televisie om te bouwen (of een oude Nederland 2
omzetter) konden beelden worden ontvangen. Mede
omdat de manier van signaalopwekking (AM
modulatie) bij zendamateur hetzelfde was als bij
omroepstations, behoefde de TV zelf niet
omgebouwd te worden. Als antenne werd vaak
gebruik gemaakt van een raster antenne, zoals
toen ook veel op de daken stond voor ontvangst
van Nederland 2 of Duitsland. Mede omdat de 70 cm
band drukker begon te worden (data verkeer,
amateur satellieten) werd deze band in Europa
steeds minder gebruikt voor ATV. Ook speelde mee
dat zenders voor hogere frequentie door
technische ontwikkelingen eenvoudiger (en
betaalbaar) te bouwen waren of zelfs standaard
satelliet ontvangers gebruikt kunnen worden. Door
de opkomst van internet is tegenwoordig minder
behoefte aan data verkeer in de 70 cm band, zodat
deze nu toch weer vaker gebruikt wordt voor ATV.
Dit wordt mede gestimuleerd door contesten
(wedstrijden) waarbij verbindingen op meer banden
meer punten opleveren.
ATV wordt tegenwoordig
echter voornamelijk bedreven in de hogere
frequentiebanden die voor zendamateurs
beschikbaar zijn zoals de 23 cm band (1240 tot
1300 MHz), de 13 cm band (2320 tot 2450 MHz) en
de 3 cm band (10000 tot 10500 MHz).
De 6 cm band (5650 tot 5850
MHz) en de 1,5 cm band (24000 tot 24250 MHz)
beginnen langzaam in de belangstelling te komen.
Omdat deze hogere
frequentiebanden veel ruimte bieden kan FM
modulatie worden toegepast, zoals ook is
toegepast bij omroep satellieten.
Dit geheel biedt o.a. de
volgende voordelen:
- Betere beeldkwaliteit,
- Zodra een signaal
ontvangen wordt is deze bijna direct
ruisvrij (drempelwerking),
- Eenvoudiger te bouwen
zenders en zendversterkers (eindtrappen),
- Frequentievermenigvuldiging
mogelijk (zendsignaal maken op een lagere
frequentie en vermenigvuldigen naar een
hogere frequentie).
- Voor ontvangst zijn
eventueel standaard satelliet ontvangers
bruikbaar.
Er zijn ook nadelen:
- Naarmate de frequentie
hoger wordt is de afstand die overbrugd
kan worden steeds meer beperkt door
obstakels die tussen zend- en ontvang
antenne in staan (denk hierbij ook aan de
horizon). De gebruikte antennes
moeten 'elkaar kunnen zien' wil een
verbinding mogelijk zijn. Hier kan echter
geëxperimenteerd worden met
reflectiepunten zoals een kerktoren, een
centraal antenne inrichting,
hoogspanningsmast, gebouw etc.
- Verliezen in b.v. de
schakeling zelf, de kabel en over het
traject (pad-demping) neemt toe.
- Het grotere
richteffect van de antennes bemoeilijkt
'het elkaar vinden'.
- In de 23 cm band wordt
storing ondervonden van radar (herkenbaar
als witte strepen die regelmatig over het
beeld 'gestrooid' worden).
Wat is een ATV repeater?
Een ATV repeater is in
principe niets anders dan een televisie
ontvanger, gekoppeld aan een televisie zender.
Deze repeaters zijn vrijwel
altijd op hoge lokaties geplaatst waardoor ze een
relatief groot bereik hebben. Hierdoor kunnen
zendamateurs:
- Beschikken over een
'tegenstation' (om b.v. zelf apparatuur
af te regelen of experimenten te doen met
antennes),
- Grotere afstanden
overbruggen,
- Andere amateurs vinden
en verbindingen hebben met meerdere
amateurs tegelijk waarbij de ATV repeater
fungeert als een 'ontmoetingsplaats'.
Diverse ATV repeaters zijn
onderling met elkaar gekoppeld of hebben deze
mogelijkheid (vaak op afstand bestuurbaar).
Hierdoor is het mogelijk om door een ATV signaal
naar één repeater toe te sturen, op vele
repeaters tegelijk zichtbaar te zijn.
Een totaal overzicht van
actuele repeaters.
Condities op hoge
frequenties.
Onder 'condities' worden
bepaalde omstandigheden verstaan die ervoor
zorgen dat het signaal zich op een andere manier
(over de horizon) voortplant. De reguliere
televisie omroep noemt dit 'atmosferische
storingen' als hierdoor een station uit b.v.
zuid- of oost Europa door het lokale station heen
komt.
De meest voorkomende
condities op de hoge frequenties die gebruikt
worden voor ATV ontstaan door
temperatuurverschillen in een stabiele omgeving.
Dit treedt dus voornamelijk op bij helder,
windstil weer met een behoorlijk
temperatuurverschil tussen dag en nacht.
Door frequenties van ATV
repeaters in de gaten te houden is zelf te
constateren of er sprake is van condities (vaak
is er dan ook meer activiteit op de ATV
aanroepfrequentie in de 2 meter amateurband:
144,750 MHz). Het is dan mogelijk om met zeer
eenvoudige antennes signalen van honderden
kilometers afstand te ontvangen, soms maar even,
soms alleen uit een bepaalde richting. De ATV
repeater PI6KMP
(Kampen) heeft een ingangsfrequentie op 1280 MHz,
mogelijk dat PI6ATS tijdens condities te zien is
via die repeater.
ATV contest.
Om de diverse (min of meer)
actieve ATVers een mogelijkheid te geven de
(veelal zelfgebouwde) apparatuur en antennes met
elkaar te testen zijn er contesten (=
wedstrijden). Deze worden gehouden op het tweede
volle weekend van maart, juli, september en
december, van zaterdag 12.00 uur UTC tot zondag
18.00 uur UTC. Omdat repeaters dan belemmerend
kunnen werken is PI6ATS gedurende die contesten
uitgeschakeld.
|