Wat is Amateur
Televisie, kortweg ATV?
Van zendamateurs
is bekend dat zij met elkaar kunnen communiceren
door middel van een microfoon of seinsleutel. Dat
velen al jaren met andere methoden experimenteren
als b.v. telex, fax, amateur satellieten en
televisie is veel minder bekend. Het aantal
mogelijkheden heeft zich de laatste jaren
drastisch uitgebreid, o.a. door beschikbaarheid
van (betaalbare) computers, video apparatuur,
satelliet ontvangst apparatuur en door technische
vooruitgang zoals mobiele telefonie.
Zendamateurs die een technisch
examen met goed gevolg hebben afgelegd en hierdoor
een machtiging hebben verkregen mogen bewegende
(televisie) beelden uitzenden, dit wordt Amateur
Televisie (ATV) genoemd. De uitgezonden beelden
zijn meestal (eigen) testbeeld, beelden van de
hobbyruimte, apparatuur of evenementen.
Oorspronkelijk vond dit alleen
plaats in de 70 cm amateur band. Door een
televisie om te bouwen (of een oude Nederland 2
omzetter) konden beelden worden ontvangen. Mede
omdat de manier van signaalopwekking (AM
modulatie) bij zendamateur hetzelfde was als bij
omroepstations, behoefde de TV zelf niet omgebouwd
te worden. Als antenne werd vaak gebruik gemaakt
van een raster antenne, zoals toen ook veel op de
daken stond voor ontvangst van Nederland 2 of
Duitsland. Mede omdat de 70 cm band drukker begon
te worden (data verkeer, amateur satellieten) werd
deze band in Europa steeds minder gebruikt voor
ATV. Ook speelde mee dat zenders voor hogere
frequentie door technische ontwikkelingen
eenvoudiger (en betaalbaar) te bouwen waren of
zelfs standaard satelliet ontvangers gebruikt
kunnen worden. Door de opkomst van internet is
tegenwoordig minder behoefte aan data verkeer in
de 70 cm band, zodat deze nu toch weer vaker
gebruikt wordt voor ATV. Dit wordt mede
gestimuleerd door contesten (wedstrijden) waarbij
verbindingen op meer banden meer punten opleveren.
ATV wordt tegenwoordig echter
voornamelijk bedreven in de hogere
frequentiebanden die voor zendamateurs beschikbaar
zijn zoals de 23 cm band (1240 tot 1300 MHz), de
13 cm band (2320 tot 2450 MHz) en de 3 cm band
(10000 tot 10500 MHz).
De 6 cm band (5650 tot 5850 MHz)
en de 1,5 cm band (24000 tot 24250 MHz) beginnen
langzaam in de belangstelling te komen.
Omdat deze hogere
frequentiebanden veel ruimte bieden kan FM
modulatie worden toegepast, zoals ook is toegepast
bij omroep satellieten.
Dit geheel biedt o.a. de
volgende voordelen:
- Betere beeldkwaliteit,
- Zodra een signaal ontvangen
wordt is deze bijna direct ruisvrij
(drempelwerking),
- Eenvoudiger te bouwen zenders
en zendversterkers (eindtrappen),
- Frequentievermenigvuldiging
mogelijk (zendsignaal maken op een lagere
frequentie en vermenigvuldigen naar een hogere
frequentie).
- Voor ontvangst zijn eventueel
standaard satelliet ontvangers bruikbaar.
Er zijn ook nadelen:
- Naarmate de frequentie hoger
wordt is de afstand die overbrugd kan worden
steeds meer beperkt door obstakels die tussen
zend- en ontvang antenne in staan (denk hierbij
ook aan de horizon). De gebruikte antenne’s
moeten 'elkaar kunnen zien' wil een verbinding
mogelijk zijn. Hier kan echter geëxperimenteerd
worden met reflectiepunten zoals een kerktoren,
een centraal antenne inrichting,
hoogspanningsmast, gebouw etc.
- Verliezen in b.v. de
schakeling zelf, de kabel en over het traject
(pad-demping) neemt toe.
- Het grotere richteffect van
de antennes bemoeilijkt 'het elkaar vinden'.
- In de 23 cm band wordt
storing ondervonden van radar (herkenbaar als
witte strepen die regelmatig over het beeld
'gestrooid' worden).
Wat is een ATV repeater?
Een ATV repeater is in principe
niets anders dan een televisie ontvanger,
gekoppeld aan een televisie zender.
Deze repeaters zijn vrijwel
altijd op hoge lokaties geplaatst waardoor ze een
relatief groot bereik hebben. Hierdoor kunnen
zendamateurs:
- Beschikken over een
'tegenstation' (om b.v. zelf apparatuur af te
regelen of experimenten te doen met antennes),
- Grotere afstanden
overbruggen,
- Andere amateurs vinden en
verbindingen hebben met meerdere amateurs
tegelijk waarbij de ATV repeater fungeert als
een 'ontmoetingsplaats'.
Diverse ATV repeaters zijn
onderling met elkaar gekoppeld of hebben deze
mogelijkheid (vaak op afstand bestuurbaar).
Hierdoor is het mogelijk om door een ATV signaal
naar één repeater toe te sturen, op vele repeaters
tegelijk zichtbaar te zijn.
Condities op hoge
frequenties.
Onder 'condities' worden
bepaalde omstandigheden verstaan die ervoor zorgen
dat het signaal zich op een andere manier (over de
horizon) voortplant. De reguliere televisie omroep
noemt dit 'atmosferische storingen' als hierdoor
een station uit b.v. zuid- of oost Europa door het
lokale station heen komt.
De meest voorkomende condities
op de hoge frequenties die gebruikt worden voor
ATV ontstaan door temperatuurverschillen in een
stabiele omgeving. Dit treedt dus voornamelijk op
bij helder, windstil weer met een behoorlijk
temperatuurverschil tussen dag en nacht.
Door frequenties van ATV
repeaters in de gaten te houden is zelf te
constateren of er sprake is van condities (vaak is
er dan ook meer activiteit op de ATV
aanroepfrequentie in de 2 meter amateurband:
144,750 MHz). Het is dan mogelijk om met zeer
eenvoudige antennes signalen van honderden
kilometers afstand te ontvangen, soms maar even,
soms alleen uit een bepaalde richting. De ATV
repeater PI6KMP (Kampen) heeft een ingangsfrequentie
op 1280 MHz, mogelijk dat PI6ATS tijdens condities
te zien is via die repeater.
ATV contest.
Om de diverse (min of meer)
actieve ATVers een mogelijkheid te geven de
(veelal zelfgebouwde) apparatuur en antennes met
elkaar te testen zijn er contesten (=
wedstrijden). Deze worden gehouden op het tweede
volle weekend van maart, juli, september en
december, van zaterdag 12.00 uur UTC tot zondag
18.00 uur UTC. Omdat repeaters dan belemmerend
kunnen werken is PI6ATS gedurende die contesten
uitgeschakeld.
|